Tajemnice bytomskiego Ratusza. Oni je odkryli!

Tajemnice bytomskiego Ratusza odkryte po latach

Kiedy narodził się pomysł wydania książki poświęconej bytomskiemu Ratuszowi, co było takim bezpośrednim impulsem do jej napisania? I co okazało się najtrudniejsze podczas pracy?

Właściwy pomysł był inny, większy i znacznie ambitniejszy. Chcieliśmy przedstawić historię serca naszego miasta - bytomskiego Rynku, piękno i historię otaczających go budynków oraz ciekawostki z życia jego mieszkańców. Książka o bytomskim Rynku miała być poszerzeniem informacji zawartych w internecie na Cyfrowej Bibliotece Bytomskiej Architektury (architekturabytomia.org) i miała uświetnić 760. rocznicę założenia naszego miasta. Ale pomysł nie spotkał się z uznaniem.Natomiast najtrudniejsze w pracy było odczytywanie napisanych odręcznie, głównie w języku niemieckim, ale też czasami w języku polskim, archiwalnych dokumentów. Bardzo to ciekawe, ale też niezwykle żmudne zajęcie. Nadto borykamy się też z problemem logistycznym; kiedyś w naszym mieście znajdowało się archiwum miejskie, ale niestety jakiś czas temu zostało przeniesione do Katowice, a konkretnie do dzielnicy Józefowiec. Jeden „Ratusz” to ponad 10 wielogodzinnych wyjazdów i posiedzeń w archiwum jedynie w celu przejrzenia i skopiowania dokumentów, które następnie analizujemy i tłumaczymy już w domu. Dlaczego dokumenty dotyczące historii naszego miasta nie znajdują się w Bytomiu - oto jest pytanie!

Jakie najbardziej niespodziewane informacje odkryliście podczas zbierania materiałów?

Ciekawe są informacje o zegarze i dzwonach umieszczonych na ratuszu w 1670 roku. Znaleźliśmy dwa archiwalne dokumenty, które pięknie się dopełniają. Notatka prasowa z 1856 r. informowało o starym żelaznym zegarze, który nie wiadomo kiedy powstał, oraz o dwóch dzwonach, w tym jednym z wybitą na nim datą „1670”. Drugi dokument, jaki znaleźliśmy i odczytaliśmy, to list z 1670 r. od zegarmistrza do burmistrza i rady miejskiej Bytomia. List informował o tym, jak należy zbudować zegar oraz jakie zainstalować dzwony na wieży. Dzięki temu wiemy więcej o historii, niż nasi przodkowie. Wiemy, kto i kiedy zbudował zegar i że dotrwał on do XIX wieku. Jego autorem był Paweł Miczał - co ciekawe, ten sam, który kilka lat później wykonał zegar na wieży krakowskiego Ratusza.

Co może zdziwić Czytelników, którym wydaje się, że znają historie Bytomia, podczas czytania Waszej książki?

Kilkanaście lat temu, na środku płyty rynku wmurowano tablicę informującą, że od XVI do XVIII wieku znajdował się tam bytomski ratusz. Zapewne wszyscy miłośnicy historii Bytomia ją znają - tylko, że nie ma żadnych dokumentów, które by taką hipotezę potwierdzały. Wręcz przeciwnie: dokumenty, które się zachowały, wskazują, że ratusz od co najmniej początku XVII wieku znajdował się na rogu ówczesnego Rynku i ulicy Gliwickiej. Dużo wcześniej jednak, w średniowieczu, bytomski Ratusz stał zapewne na środku rynku, ale to nie jest ten budynek, który jest obecnie zaznaczony na płycie rynku. To zresztą kolejny impuls, aby poważnie pomyśleć o tym, jak powinien wyglądać nasz Rynek. Obecna forma jest dosłownie makabryczna.

Czy planujecie kolejne publikacje poświęcone miastu?
Mamy nadzieję, że „Ratusz w Bytomiu” to tylko „zajawka”, rodzaj reklamy tej dużej książki o rynku, którą chcemy napisać w tym roku i która powinna mieć postać albumu. Pierwotnie publikacja o ratuszu miała powstać tylko w formie elektronicznej, ale gdy nadarzyła się okazja, aby otrzymać niewielkie dofinansowanie (tzw. Mały Grant) z Urzędu Miasta, postanowiliśmy ją wydać w formie drukowanej. Całość środków wydaliśmy na koszt druku. Liczymy, że w ten sposób dotrze do szerszego grona odbiorców i zachęcić ich do lektury książki o Rynku.