Dr Dominik Abłamowicz, dyrektor bytomskiego Muzeum Górnośląskiego, z wykształcenia archeolog, w roku 1995 brał udział w pracach archeologiczno-ekshumacyjnych na terenie Lasu Katyńskiego. Bartek Bandoła i Sebastian Juszczyk są z kolei realizatorami filmu "Katyń. Dół nr 8".
Goniec Krakowski z 14 kwietnia 1943 roku donosił:
"Na śladach bolszewickiej zbrodni. Odkryto masowe groby polskich oficerów. Smoleńsk świadkiem straszliwej tragedii. Polska komisja na miejscu zbrodni.
Smoleńsk 14 kwietnia. Na podstawie doniesień i informacyj mieszkańców wsi Gniazdów (Katyń), leżącej w odległości około 15 km na północny wschód od Smoleńska, niemieckie władze wojskowe dokonały w tych dniach poszukiwań na terenie zalesionego wzgórza, zwanego Kozią Górą pod Gniazdowem (Katyń) i przy tej okazji natrafiły na wielkie cmentarzysko pomordowanych oficerów polskich".
Analiza list tranzytowych polskich żołnierzy i oficerów z obozu w Kozielsku oraz dostępnych dokumentów NKWD, notatki Aleksandra Nikołajewicza Szelpina (prawdziwe nazwisko Schoen) i raportu Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z 1943 roku wskazuje, że zwłoki nie wszystkich zamordowanych w Katyniu polskich oficerów zostały wyekshumowane. W katyńskich "bratnich mogiłach" brakuje około 150-200 ciał zamordowanych Polaków.
Wiosną w kwietniu 1943 roku w rejonie lasu katyńskiego Niemcy wraz z ekipą Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i pracownikami PCK, wśród których byli agenci Armii Krajowej, odnaleźli 8 dołów śmierci. Znajdowały się w nich ciała rozstrzelanych polskich oficerów z obozu w Kozielsku.
Ciała z dołów 1-7 zostały przeniesione do specjalnych bratnich mogił, znajdujących się obecnie na terenie cmentarza wojennego w Katyniu. Dół numer 8 znajdował się około 200 metrów dalej w stronę Dniepru. Został odnaleziony jako ostatni na przełomie czerwca i lipca 1943 roku. Niedługo po odnalezieniu tego dołu i wydobyciu około 15 zwłok Niemcy zaprzestali ekshumacji.
7 dołów śmierci położonych jest w bezpośrednim sąsiedztwie polskiego cmentarza wojennego i zostały oznaczone specjalnymi płytami upamiętniającymi ich pierwotne położenie - jest to teren nazywany potocznie rejonem dołów śmierci. Około 150-200 metrów od tego miejsca w kierunku Dniepru, znajduje się mała polanka, na której w czerwcu 1943 roku odkryto dół nr 8 - zawierający zwłoki zamordowanych przez NKWD Polaków. Kiedy w 1994 roku ekspedycja pod kierownictwem prof. Mariana Głoska udała się do Katynia w celu zbadania lasu i ekshumacji oraz przeniesienia zwłok Polaków z dołu nr 8 do bratnich mogił na teren cmentarza wojennego, okazało się, że zwłok polskich oficerów już tam nie ma.
Film dokumentalny "KATYŃ: Dół nr 8"
- Pod koniec 2009 roku podpisaliśmy umowę o współpracy w zakresie produkcji filmowej z Instytutem Pamięci Narodowej - informuje Bartek Bandoła, gość niedzielnego spotkania w MGB, jeden z realizatorów "Katynia...". W ramach tej współpracy realizowaliśmy wspólnie z IPN filmy dokumentalne - "Rewolucja bez rewolucji" opowiadający historię walki podziemia niepodległościowego, związanego ze środowiskiem KPN w latach 1979-89 na południu Polski, "Msza nad mogiłą" - krótką etiudę zrealizowaną na cmentarzysku w Kuropatach w centrum Mińska na Białorusi. Powstał także obraz "Poukładana historia", reportaż prezentujący pracę archiwistów z Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów nad odtworzeniem zniszczonych przez Służbę Bezpieczeństwa PRL archiwów pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku - dodaje Bandoła.
- W toku pracy nad kolejnymi materiałami filmowymi narodził się pomysł zrealizowania dłuższej formy dokumentalnej poświęconej losowi polskich oficerów rozstrzelanych przez NKWD wiosną 1940 roku - podkreśla współrealizator reportażu z Lasu Katyńskiego.
Dzięki współpracy z Rafałem Michalskim, historykiem pracującym w Instytucie Pamięci Narodowej, realizatorzy przystąpili do pracy dziennikarskiej w poszukiwaniu motywu, który mógłby posłużyć jako scenariusz filmu dokumentalnego.
Po zapoznaniu się z pokaźną i fachową literaturą źródłową, dokumentaliści natrafili na fragmenty opisujące istnienie w Lesie Katyńskim dołu śmierci, oddalonego od rejonu "Wilczych Dołów", w których w 1943 roku odnaleziono zbiorowe mogiły. Tym to właśnie tropem realizatorzy postanowili pójść, by zrealizować dokument opowiadający historię tajemniczego Dołu Śmierci nr 8.
Autorzy filmu przybliżają widzom tematykę zbrodni katyńskiej i starają się znaleźć odpowiedź na pytanie: co stało się z brakującymi ciałami oficerów z obozu w Kozielsku.
Produkcja: MBT Production 2010
Scenariusz i realizacja: Bartek Bandoła
Zdjęcia: Sebastian Juszczyk
Montaż: B. Bandoła i S. Juszczyk
Zdjęcia dodatkowe: Tomek Pikul
Animacje: Tomek Kacała, Maciej Żaczek (MBT Media)
Dokumentacja: Rafał Michalski, Bartek Bandoła
Lektor: Marcin Ryk, Rino Pawletta
Muzyka: Łukasz Jankowski, Janusz Toczek
Wskaźnik Bogactwa Narodów, wiemy gdzie jest Polska
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
