Arki Bożka: Żabie Doły

Ptaki, szuwary, drzewa i oczywiście mnóstwo wody. To zespół przyrodniczo-krajobrazowy Żabie Doły, wyjątkowe miejsce. Taka zielona oaza między Bytomiem a Chorzowem. - To wyjątkowe miejsce dlatego, że leży w środku aglomeracji, w środowisku, w którym jest tak mało zieleni i tak mało wody, na terenach pogórniczych, poprzemysłowych - mówi Roland Dobosz z Działu Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Żabie Doły powstał w 1997 roku. Zajmuje ponad 226 hektarów. - To niezwykle cenny teren ze względu na charakter wodno-błotny. Zagnieździły się tu gatunki ptaków wodno-błotnych. To siedlisko tak rzadkich ptaków, jak bączek i bąk, mewa śmieszka, różnych kaczek, jest kurka wodna, można spotkać łabędzie. Widziałem tutaj nawet gromady batalionów, które są bardzo barwnymi ptakami. I właśnie ze względu na bogactwo ptactwa wodno-błotnego Żabie Doły są terenem chronionym - informuje Dobosz. Na tym nie koniec przyrodniczych atrakcji. - Zbiorniki wodne mają bardzo duże znaczenie dla płazów. W aglomeracjach płazy są szczególnie zagrożone, a tu mają swoją ostoję i enklawę - stwierdza Dobosz. Żabie Doły to także raj dla roślin. - Można tu zobaczyć szerokie szuwarowiska, które na Górnym Śląsku należą do rzadkości - informuje Dobosz. I dodaje. - Żabie Doły to doskonałe miejsce do spacerów, biegów, jazdy na rowerze, łowienia ryb, przebywania w ciszy i spokoju, przyglądania się przyrodzie. W opiekę na Żabimi Dołami zaangażowały się szkoły. Kiedyś nawet polska młodzież wspólnie z niemiecką sprzątały ten teren. Młodzież pokazała, że ludziom nie wolno ot tak sobie śmiecić, gdzie im się chce.

Żabimi Dołami interesują się naukowcy. - Ten chroniony teren, jest terenem badawczym. Cały czas prowadzi się tu monitoring. Sprawdza się gatunki, ile ich jest. To teren wyjątkowy, więc jest i duże prawdopodobieństwo znalezienia gatunków szczególnie cennych - informuje Dobosz. - Zbiorniki wodne powstały w wyniku eksploatacji górniczej. To różne zapadliska pogórnicze. Dzisiaj nie ma tu już przemysłu, nie ma też infrastruktury, kolej już nie jeździ. To wszystko służy przyrodzie i trzeba to zachować - mówi Dobosz.

Rekreacja na Żabich Dołach? Tak, ale taka, która nie będzie ingerowała w środowisko naturalne. - Żabie Doły to miejsce obdarzone niezwykłym urokiem. Siłą tego miejsca jest jego dzikość. Wprowadzenie inwestycji zburzy ten charakter. Warto pomyśleć o ścieżkach rowerowych, a więc o takim wypoczynku i rekreacji, które nie zagrożą przyrodzie i nie zburzą porządku Żabich Dołów - mówi Damian Gaweł, dyrektor Ośrodka Sportu i Rekreacji w Bytomiu. Gaweł już jako nastolatek pływał po Żabich Dołach na kanadyjkach. - Żabie Doły to stare osadniki górnicze. Dno zbiorników wodnych trzeba by więc dokładnie zbadać, zrekultywować, bo jest tam grunt niewiadomego pochodzenia, muł, w którym nie wiadomo, co jest. To pociąga za sobą ogromne koszty. I podkreślam jeszcze raz, że duża inwestycja, utworzenie ośrodka rekreacyjnego, kąpieliska, zniszczyłoby charakter tego miejsca - twierdzi Gaweł. - Warto natomiast zainwestować w zbiornik wodny w Karbiu, w tak zwaną Brandkę. Powstał, gdy w wyniku działalności górniczej zapadła się łąka i cały czas się powiększa. Dno nie jest niebezpieczne. Do zbiornika spływają czyste wody z okolicznych lasów. Ale z czasem i ten zbiornik może zostać zanieczyszczony, a oczyszczenie go może kosztować więcej niż racjonalne zagospodarowanie i udostępnienie do rekreacji. Nie można więc dopuścić do degradacji tego, co jest czyste i jeżeli szukamy terenu rekreacyjnego z czystą wodą, to warto wziąć pod uwagę Brandkę i stworzyć dla niej program ochronny - podsumowuje dyrektor OSiR-u.

Powiedział nam

Adam Wilk,
zastępca komendanta Państwowej Straży Pożarnej

Strażacy w zbiornikach na Żabich Dołach mają ćwiczenia z nurkowania. To trudny teren do nurkowania, a to ze względu na mocne zanieczyszczenie wody. Szczególnie zanieczyszczony jest zbiornik, który leży najbliżej osiedla Arki Bożka. Nurkowanie tam jest bardzo niebezpieczne, bo na dnie leży mnóstwo śmieci. Zamulone są też dna co w bardzo dużym stopniu ogranicza widoczność. Zgadzam się z tym, Żabie Doły są pięknym miejscem, które zostałoby zniszczone, gdyby powstał tam ośrodek rekreacyjny. Moim zdaniem warto zagospodarować właśnie zbiornik przy Arki Bożka, ponieważ mieszkańcy osiedla, mimo zakazu i mandatów, i tak się tam kąpią, a tym samym narażają się na niebezpieczeństwo.