Druzgocąca ocena likwidacji firm w naszym regionie

Winą za taki stan rzeczy NIK obarczyła w dużej mierze wojewodę, który nie sprawował skutecznego nadzoru nad likwidatorami. Nasz wojewoda np. najdłużej w Polsce zwlekał z podjęciem decyzji o rozpoczęciu likwidacji firmy: w przypadku Beskidzkich Zakładów Garbarskich "Bestan" w Żywcu na podjęcie decyzji potrzebował 6 lat i 5 miesięcy!

NIK skontrolowała 15 likwidowanych przedsiębiorstw. Nie miała zastrzeżeń do przebiegu likwidacji Przedsiębiorstwa Drobiarskiego w Koziegłowach. Pięć likwidacji oceniła pozytywnie, mimo uchybień, negatywną ocenę otrzymało dziewięć. Najczęstsze błędy to opieszałość i nieprawidłowości przy sprzedawaniu majątku oraz świadczące o niegospodarności wydatki likwidatorów, którzy na lata rozciągali swoją robotę. Rekordzista likwidował firmę przez osiem i pół roku!

Ekonomista prof. Andrzej Barczak przypomina anegdotę o tym, jak pewien adwokat przez 40 lat prowadził sprawę spadkową, którą na łożu śmierci przekazał synowi. Ten w trzy godziny się z nią uporał i czym prędzej przybiegł z dobrą nowiną do umierającego ojca. "Głupcze! Coś ty zrobił! Z czego teraz będziesz żyć?" miał odpowiedzieć stary mecenas.

- Ten przykład idealnie pasuje do likwidatorów. Im dłużej prowadzą likwidację firmy, tym więcej zarabiają. A mówimy o dziesiątkach tysięcy złotych miesięcznie! Likwidatorzy nie są więc zainteresowani szybkim działaniem - mówi prof. Barczak.

Z raportu NIK wynika, że nierzetelnie działali likwidatorzy przy zbywaniu mienia następujących przedsiębiorstw (głównie nieruchomości): Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Obsługi Inwestycji i Budownictwa w Katowicach, Zakładów Artykułów Technicznych i Galanteryjnych "Polgal" w Częstochowie, Przedsiębiorstwa Remontów i Eksploatacji Domów "Łabędy" w Gliwicach czy Domu Mody "Elegancja" w Katowicach. Z kolei "likwidator Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Kaletach ukrył przed wierzycielami 1,2 mln zł ze sprzedaży nieruchomości" - czytamy w raporcie. Likwidatorzy nierzetelnie przeprowadzali też przetargi. W przypadku likwidowanego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Obsługi Inwestycji i Budownictwa w Katowicach przetarg wygrał oferent, który wcale nie zaproponował najwyższej ceny.

NIK stwierdziła również przypadek zaniżenia wartości sprzedawanych udziałów w firmie. Tak było w przypadku papierów wartościowych Przedsiębiorstwa Remontów i Eksploatacji Domów sp. z o.o. "Łabędy".

Likwidatorzy państwowych firm wykazali się także wyjątkową niegospodarnością w wydatkach. Zlecali np. opracowywanie ekspertyz i opinii, których potem nie wykorzystywali, dodatkową, zbędną obsługę prawną albo zatrudniali osoby, które faktycznie nie wykonywały żadnej pracy.

- Za taki stan rzeczy oprócz organów założycielskich odpowiada nasze prawo, które mówi, że prawidłowość postępowania likwidatora ocenia sędzia komisarz. A sędziowie z sądów powszechnych znają się na prawie, ale nie na gospodarce - podsumowuje prof. Barczak.

Co na to wojewoda śląski, Zygmunt Łukaszczyk?

- Procesy likwidacji przedsiębiorstw są bardzo skomplikowane, napotykają różne trudności, które nie zawsze dają się przewidzieć w momencie planowania. Jednak od 2007 roku, kiedy objąłem urząd, liczba przedsiębiorstw pozostających w nadzorze wojewody śląskiego zmniejszyła się o ponad trzy czwarte. Wszyscy likwidatorzy, w stosunku do których NIK miała szczególne zastrzeżenia, zostali już wcześniej odwołani ze swych funkcji. Pozostali zostali zobowiązani m.in. do przedkładania dodatkowych informacji miesięcznych o postępach w procesie likwidacji - tłumaczy wojewoda Łukaszczyk.